Long Covid klachten

Hoe Fotobiomodulatie (laser therapie), Hyperbare zuurstof therapie, leefstijl veranderingen en suppletie verder herstel kunnen ondersteunen.

Maak een afspraak (gratis screening via Zoom -15 min)

Long Covid vragenlijst

Gratis screening 15 min. via Zoom om test resultaten te bespreken en aanvullend advies te krijgen.

Hoe verminder je Long COVID klachten?

Wanneer je te maken hebt met de aanhoudende gevolgen van Long COVID, dan is het niet altijd eenvoudig om een snelle manier van herstel te vinden.

Sterker nog, het lijkt er vaak op dat het een kwestie van uitzingen wordt ondanks de fysio en ergotherapeutische hulp. Medicijnen zijn er niet (tenzij het virus nog aanwezig is dan kunnen bepaalde virale remmers nuttig zijn), maar gelukkig zijn er wel degelijk oplossingen die weliswaar nog niet vaak worden ingezet maar bewezen mee kunnen helpen om herstel te bespoedigen.

Foto-biomodulatie, hyperbarische zuurstof, leefstijlveranderingen, supplementen

In dit artikel beschrijf ik een aantal minder voor de hand liggende therapieën (zoals licht therapie -- ook wel foto-biomodulatie genoemd--, hyperbarische zuurstof, leefstijlveranderingen die de energiehuishouding sterk beïnvloeden) en ondersteuning (zoals specifieke supplementen) waar je in principe zonder bijwerkingen wat aan kunt hebben. Niet alleen is er bewijs te vinden in wetenschappelijke artikelen voor het gebruik van andere aanvullende therapieën, de meeste (deel)oplossingen om sneller te herstellen in deze blog zijn aangedragen door de tientallen long COVID cliënten (en dit worden er heel snel meer) die we op dit moment in onze praktijk mogen zien.

Hoe ontstaat Long COVID?

Hoewel niemand er uit is wat precies de oorzaak is van de aanhoudende klachten, is inmiddels wel duidelijk dat er een aantal onderliggende mechanismen zijn die in meer of mindere mate een rol spelen.

● Één van de theorieën is dat het virus (of deeltjes daarvan) het immuunsysteem overbelast, waardoor een reactie ontstaat die symptomen veroorzaakt die lijken op die van een chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS).

● Verder lijkt er sprake te zijn van lage graad ontstekingsprocessen in de hersenen (zogenaamde neuro-inflammatie) en het lichaam (systemische ontstekingen). Virussen veroorzaken een reactie van het immuunsysteem, dat deze aanvalt. Deze reactie veroorzaakt stress en ontsteking in het lichaam. De gevolgen van deze reactie zorgen er vaak voor dat mensen zich bijvoorbeeld minder vitaal, vermoeid en soms depressief voelen of dat ze tot niets kunnen komen. Auto-immuniteit, waarbij het immuunsysteem het eigen lichaam aanvalt na blootstelling aan het Corona virus of deeltjes als zogenaamde spike eiwitten afkomstig van het virus, blijkt bij sommigen het belangrijkste onderliggende mechanisme te zijn.

● Een ander belangrijk onderliggend mechanisme is dat door de virale infectie een energiecrisis ontstaat omdat het virus op verschillende manieren de energieproductie op celniveau op langere termijn verstoord.

● Wat verder bij velen aan de hand zal zijn is dat het zogenaamde sympathische zenuwstelsel aan blijft staan (ook wel overprikkeling van het limbische systeem genoemd) waardoor welke vorm van stress dan ook (psychisch, fysiek, chemisch, overprikkeling door licht en geluid) negatieve consequenties heeft.

Factoren zoals hieronder opgesomd kunnen bepalend zijn voor het wel of niet ontstaan van Long COVID problematiek, omdat ze allen het immuunsysteem en de energiehuishouding ondermijnen:

- Langdurige stress

- Oververmoeidheid

- Problemen in de spijsvertering

- De aanwezigheid van andere ziekten als diabetes (waardoor de ontstekingsgevoeligheid van het lichaam ook vaak hoger is)

- Long, hart en vaatziekten

- Een slecht ontstekingsbevorderend dieet (waarbij bijvoorbeeld veel te weinig groenten, goede vetten en veel te veel koolhydraten worden geconsumeerd)

- Het gebruik van veel medicatie

- Blootstelling aan gifstoffen

- Te weinig beweging (te veel beweging is overigens net zo funest als het hebben van teveel stress)

Zie hierover ook de blogs over vermoeidheid en de energiecrisis na hersentrauma*. (*Hersentrauma kan ook viraal ontstaan)

Veel voorkomende Long Covid problemen:

De symptomen van het post-virale Long COVID syndroom kunnen van persoon tot persoon verschillen, maar de meeste mensen beschrijven dat ze zich moe en over het algemeen niet lekker voelen. Dit gevoel houdt aan, ongeacht het aantal uren slaap dat de persoon krijgt of hoe goed diegene voor zichzelf zorgt. Het post-viraal syndroom kan bijkomende symptomen veroorzaken, zoals:

● Benauwdheid en/of kortademigheid

● Pijnklachten in de spieren van de benen, rug en heupen

● Druk op de borst

● Pijn tussen de schouderbladen

● Spijsverteringsproblemen

● Hoofdpijnklachten

● Cognitieve klachten als geheugenverlies, concentratie en aandachtsproblemen

● Overprikkeling door prikkels van buitenaf (bijvoorbeeld door licht, geluid, beeldschermen of sociale gebeurtenissen)

● Mentale klachten als stressgevoeligheid, depressieve neiging, slaapproblemen

● Duizeligheid (licht gevoel in het hoofd) en evenwichtsproblemen komen ook vaak voor (net als de gebieden die met geheugen en concentratie te maken hebben is het complexe evenwichtssysteem heel gevoelig voor allerlei soorten infecties, zuurstoftekorten, gifstof belasting etc.)

● Reuk en smaak zijn kwijt of vervormd (wat op zich een teken kan zijn dat er herstel plaats vindt)

Behandeling en remedies Aangezien leden van de medische wereld verschillende meningen hebben over wat Long COVID vermoeidheid precies is en waar de andere symptomen en verschijnselen aan te wijden zijn, kan het moeilijk voor hen zijn om het eens te worden over hoe te handelen, en de aanbevelingen zullen nogal verschillen.

Fysio of ergotherapeut

Op dit moment zul je wanneer je met Long COVID te maken hebt al snel terecht komen bij een fysio of ergotherapeut die je in kleine stapjes op een verantwoorde manier weer aan het bewegen probeert te krijgen, ademhaling en longen traint en coacht om belastbaarheid en energieniveau te verhogen.

De realiteit

De realiteit is dat er specifiek voor Long COVID, chronisch vermoeidheidssyndroom, andere post virale syndromen, weinig heel specifieke kennis voorhanden is bij de verschillende professionals en dat zoals in het begin aangegeven het vaak op (zeer) lange termijn herstel aan zal komen.

Wat je zelf kunt doen

Wat je zelf kunt doen (waarvan we weten dat dit voor de meesten met Long COVID een positief effect kan sorteren):

Leefstijlverandering is nummer 1 Sommige leefstijltips kunnen het lichaam helpen het postvirale syndroom beter te doorstaan (velen zullen je als ervaringsdeskundige bekend voorkomen). Deze omvatten onder andere:

● Elke nacht minimaal 7.5-9 uur echt slapen (dus niet enkel de tijd die je in bed doorbrengt). Dit is je nummer 1 redmiddel. Geen enkel medicijn of therapie heeft dezelfde sterke werking als echte slaap (dus niet door een slaapmiddel opgewekte of verlengde slaap)

● Zo nodig gedurende de dag powernaps doen (de enige manier om slaaptekort in te halen, naast diepe rust non-slaaptechnieken zoals Yoga Nidra)

● Energie sparen en voldoende rust te nemen

● Veel water drinken (minimaal anderhalve liter per dag)

● Lichte lichaamsbeweging gedurende de dag. Dit kan zelfs 5-10 minuten lichte activiteit zijn, die je aantal keren per dag doet.

● Evenwichtige en gezonde voeding (veel minder koolhydraten in de vorm van meelproducten, pasta, brood, aardappelen) met veel vers fruit en vooral groenten en ontstekingsremmende voedingsmiddelen zoals verse groene bladgroenten, uien, knoflook, veel kruiden als peterselie, oregano, tijm, rozemarijn gebruiken. Een van de zaken die je kunt doen is het weglaten van alle gluten en melkproducten Dit lijkt weliswaar een nogal rigoureuze stap, maar wordt door veel onderzoekers aangeraden wanneer het aankomt op het verminderen van de ontstekingsgevoeligheid van je lichaam.

● Het vermijden van zwaar voedsel met foute vetten zoals gefrituurd eten of fast-food. Van goede vetten zoals olijfolie, avocado, visolie, vette vis, noten, kokosolie moet je juist wel meer innemen.

● Stressverminderende technieken zoals, meditatie, mindfulness, yoga, Tai Chi, Chi Quong gebruiken. Het dagelijks toepassen van stressverminderende technieken kan veel verschil maken.

Kleine hoeveelheid stress kan je energiehuishouding en immuunsysteem ook een boost geven

Het introduceren van een kleine hoeveelheid stress kan je energiehuishouding en immuunsysteem ook een boost geven.

Andere minder voor de hand liggende leefstijl veranderingen kunnen bijvoorbeeld het introduceren van kleine hoeveelheden stress zijn.

Je energiehuishouding wordt hierdoor opgebouwd en lijkt naast beweging (wat ook een laag gedoseerde stressor is) heel goed te reageren op kleine hoeveelheden, koude (zoals een kortstondige koude douche), warmte (zoals zonlicht, of een liefst infra rood sauna), zogenaamde fytochemische stress, door kleine hoeveelheden gifstoffen die van nature in plantaardig voedsel voorkomen en bijvoorbeeld zonlicht (lees meer over dit onderwerp in de blog “Hoe kleine hoeveelheden stress je energie crisis kunnen verminderen”). Het gebruik van lichttherapie In een eerdere blog beschreef ik al het positieve effect dat lichttherapie in de vorm van therapeutische laser kan hebben. Niet alleen beschreef ik hoe therapeutische laser wordt ingezet tijdens de acute fase van de COVID infectie maar ook hoe het effect van lasertherapie de onderliggende mechanismen die bijvoorbeeld bij Long COVID spelen, positief kunnen beïnvloeden.

In het kort komt het positieve effect hier op neer:

● Er is een sterke positieve invloed op de energie vorming op celniveau

● Ontstekingsprocessen die spelen worden afgeremd of sterk gereduceerd

● Het zelfherstellend vermogen op cel niveau wordt aangesproken

● Rood licht laser heeft een gunstige invloed op stamcel vorming

● Er zijn geen of bijna geen bijwerkingen (alleen wanneer je laser te lang op een bepaalde plek houdt, we hebben het dan over 15 minuten of veel langer, het positieve effect wordt dan omgekeerd. Hier heeft je therapeut dus heel veel invloed op)

Hoewel het gebruik van therapeutische laser in Nederland en België nog niet zo heel bekend is, worden er op dit moment zeer veel nieuwe onderzoeken gepubliceerd over het positieve effect dat lasertherapie heeft op zaken als hersenbeschadiging, wondheling, ontstekingsremming, herstel na trauma als bestraling en de gevolgen van COVID. Het is belangrijk dat wanneer je gebruik wilt maken van lasertherapie, je van te voren informeert over het type laser dat wordt gebruikt en de medische kennis van de behandelaar die de laser gebruikt. Je hersenen kunnen bijvoorbeeld veel baat hebben bij het gebruik van laser maar dan zal

1. De behandelaar veel van hersenfunctie af moeten weten en in staat zijn om zwakke netwerken en functies te identificeren

2. De laser geschikt moeten zijn om hersenen en zenuwstelsel specifiek te behandelen.

Specifieke training van de hersenen Hoewel specifieke behandeling van zwakke cognitieve functie, hersengebieden en netwerken nog niet veel wordt ingezet, is dit een van de veelbelovende ontwikkelingen in Long COVID training.

Wanneer cognitieve testen (zoals de internationaal gevalideerde Cambridge Cognitieve testbatterij), meetapparatuur (zoals QEEG, posturografie, valkansmeting, oogfunctionaliteit) en fysieke onderzoeken die hersenfunctie in kaart kunnen brengen laten zien welke functies zijn verstoord, dan kun je daar specifiek op gaan trainen.

Eigenlijk net als dat je uithoudingsvermogen en ademhaling traint. Één van de manieren waarop dit gedaan kan worden is door gebruik te maken van zogenaamde multitask-training waarmee fysieke activiteit en de taken die zijn aangedaan (zoals het geheugen of aandachtvorming) worden gecombineerd. Fysieke behandeling om ademhalings- en borstkasfunctie te optimaliseren.

Wanneer je longen en ademhaling er flink van langs hebben gekregen of je door vermoeidheid en zwakte een slechte houding hebt ontwikkeld dan is het van groot belang dat je therapeut niet alleen veel aandacht aan houding en ademhaling besteed maar ook aan hoe je wervelkolom en ribfunctie (vooral aan de voorkant kunnen er veel problemen in de functie tussen de ribben ontstaan) er voor staat.

Het mobiliseren en behandelen van deze lichaamsonderdelen kan enorm veel verschil uitmaken in de vrijheid waarmee je kunt ademen, je druk of pijnklachten ervaart rond de borstkas.

De meest van onze cliënten met post COVID klachten ervaren het als zeer bevrijdend wanneer hier aandacht aan wordt geschonken.

Hyperbare zuurstoftherapie Het is een feit dat een groot percentage van degenen die met de langdurige gevolgen van COVID te maken hebben (gehad) met een zuurstoftekort. Dat heeft nogal veel invloed op vermoeidheid en het functioneren van je hele lichaam en hoofd heeft omdat het basisbehoefte nummer één is voor je functioneren en je energieproductie.

Het normaliseren van je zuurstofhuishouding, door bijvoorbeeld gerichte therapie, moet een van de belangrijkste prioriteiten zijn bij Long COVID revalidatie. Het is dus niet raar om te zien dat er meerdere studies worden vrijgegeven waarbij het toepassen van zuurstoftherapie tijdens het herstel van de COVID infectie als een veelbelovende therapie voor meer herstel naar voren wordt geschoven.

Met name wanneer zuurstof onder druk wordt toegepast in een speciale cabine (hyperbare zuurstoftherapie), dan is het effect tot wel 700% groter. De voordelen van zuurstoftherapie op een rij:

● Het kost minder fysieke inspanning om op deze manier optimale zuurstofvoorziening te bewerkstelligen

● Zuurstof komt op plaatsen die anders slecht bereikbaar zijn

● De energiehuishouding krijgt een enorme boost (die overigens ook langer duurt dan de tijd dat er zuurstof wordt toegediend)

● Stamcel vorming wordt sterk bevorderd (dit kan heel belangrijk zijn voor herstel)

● Zeer positieve resultaten bij neurologische aandoeningen en bij wondheling)

● Wordt meestal als zeer prettig ervaren

Omdat er in de BENELUX weinig centra zijn waar hyperbare zuurstof wordt toegepast (en deze vaak bezet zijn met klanten die via specialisten voor wondheling of fysiek herstel worden gestuurd) is zuurstoftherapie helaas niet overal even makkelijk toegankelijk.

Zorg ook voor voldoende expertise op gebied van fysieke en hersenproblemen bij degenen die de hyperbare zuurstof therapie toepassen. Het gebruik van voedingssupplementen om post-covid klachten te verminderen. Hoewel je de meeste en gemakkelijkste winst kunt halen door kritisch te kijken naar wat je eet en drinkt (zeker wanneer je niet eerder heel bewust daar mee bezig bent geweest) begint het besef bij wetenschappers en artsen door te dringen dat er andere natuurlijke stoffen zijn die mee kunnen helpen om herstel na COVID te bespoedigen.

Omdat er nu eenmaal geen medicatie is die specifieke problemen als vermoeidheid, cognitieve klachten, energiehuishouding aan kunnen pakken is het een goed idee om te kijken naar wat we uit de verschillende onderzoeken kunnen leren. Van de volgende voedingssupplementen is bekend dat ze een positieve bijdrage kunnen leveren aan het verminderen van ontstekingsreacties en het opbouwen en onderhouden van je energiehuishouding na COVID. Deze lijst is uiteraard niet compleet, maar wel een hele goede start om mee te beginnen wanneer je wilt kijken wat je nog meer kunt doen naast alle andere zaken die we reeds hebben genoemd:

● Omega 3 vetzuren, essentieel voor het dempen van ontstekingsprocessen, de opbouw en flexibiliteit van je lichaamscellen. Vitaal voor de energiehuishouding.

● Vitamine B12, Foliumzuur, vooral wanneer deze bijvoorbeeld als vloeistof of spray onder de tong wordt ingenomen omdat veel mensen Vitamine B12 en B6 niet voldoende in hun darmen opnemen. Essentieel voor zogenaamde methylatie-processen die noodzakelijk zijn voor bescherming en reparatie van je DNA en je energiehuishouding

● NADH, Nicotinamide Adenine Dinucleoside, een derivaat van vitamine B3 (Niacine) essentieel voor de energieproductie

● Coenzyme Q10, ook essentieel voor de energiehuishouding en het behoud van organen en lichaamsweefsel. Neem wel in de vorm van Ubiquinone zodat het goed opneem baar is. Dit betekent vaak dat je net als bij de andere supplementen Ubiquinone inneemt van een gerenommeerd supplementenmerk

● Magnesium, voor iedereen heel belangrijk omdat het snel uit het systeem verdwijnt, in de vorm van bijvoorbeeld magnesium threonaat, glycinaat, tauraat of als combinatie. Magnesium is snel uitgeput omdat het een belangrijke rol speelt in honderden chemische processen. Het beschermt, zorgt voor de energiehuishouding, pijn regulering en nog veel meer.

● D-Ribose, een suiker dat je lichaam ook zelf aanmaakt. Heel belangrijk voor je RNA en DNA en ATP (adenosine tri phosphaat) energieproductie.

● L-carnitine, kan bij chronische vermoeidheid en het positief beïnvloeden daarvan een hele belangrijke rol spelen hebben onderzoekers aangetoond.

● Bioflavonoïden om ontstekingsreacties te dempen, je energiehuishouding te beschermen en afvalstoffen op te ruimen

● Glutathion-voorlopers als: N-Acetyl Cysteine, Gotu Kola, Alfa lipon zuur, L-glutamine. Glutathion is de sterkste antioxidant die je normaal zelf aanmaakt maar net als Magnesium snel uitgeput raakt. Glutathion neem je niet makkelijk op en daarom is het verstandig om deze als Glutathion voorloper in te nemen.

Samenvatting

Zoals je zelf ervaart (of ervaren hebt) kan het herstellen van een virale infectie je lichaam behoorlijk uitputten. Maar zelfs nadat het lichaam het virus heeft opgeruimd kunnen de symptomen (waaronder vermoeidheid) aanhouden, omdat er verschillende mechanismen in werking zijn gezet die aan blijven houden. Hoewel de medische wereld er nog niet zeker van is wat Long COVID nou precies veroorzaakt, zijn er naast bijvoorbeeld fysiotherapie (om je met bewegen, conditie en uithoudingsvermogen op weg te helpen), tevens belangrijke leefstijl-aanpassingen die kunnen helpen om van je Long COVID problemen af te komen. Zoals in deze blog opgesomd zijn er aldus een aantal veelbelovende stimulaties en toepassingen, zoals lichttherapie in de vorm van therapeutische laser, toediening van hyperbare zuurstof en het gebruik van voedingssupplementen (naast een ontstekingsremmend dieet).

Arjan Kuipers

wetenschappelijke referenties

Hyperbare zuurstoftherapie

De belangrijkste mechanismen van HBO2 zijn gebaseerd op intercellulaire en generatie van reactieve soorten zuurstof en stikstof. Van reactieve soorten en goede vormen van stikstofmonoxide wordt erkend dat ze een centrale rol spelen bij celsignalering die van vitaal belang zijn voor herstel na een verwonding, verbeterde cellulaire functie en verbeterde vasculaire gezondheid, veerkracht en oxygenatie.

Hyperbaric Oxygen Therapy for Post-COVID-19 Syndrome wetenschappelijke referenties

meer weten

Therapeutische Laser

Voor alle blessures (hersenen & lichaam) en genezingsprocessen. De unieke SHED laser die wij in onze kliniek gebruiken ondersteunt in korte sessies niet alleen de energieproductie op celniveau maar ook een veelvoud aan herstelprocessen. Onderzoek laat zien dat deze vorm van lichttherapie helpt wanneer andere therapie niet lijkt te werken.

meer weten