Vermoeidheid na hersenschudding (NAH) (Arjan Kuipers)

vermoeidheid Sep 01, 2021
 

Vermoeidheid na traumatisch hersenletsel (hersenschudding/cva)

Hoe traumatische gebeurtenissen leiden tot een groot aantal oorzaken van langdurige vermoeidheid “Alles kost meer energie dan voorheen” is een zin die ik elke dag tegenkom in de klinische praktijk.

Vermoeidheid, overgevoeligheid voor zintuiglijke signalen uit de omgeving en hoofdpijn lijken een van de meest hardnekkige problemen te zijn waarmee men te maken krijgt bij de nasleep van een hersenschudding. Het is ook voor elke zorgverlener een van die grote raadsels om op te lossen bij het omgaan met de resultaten van traumatisch hersenletsel (TBI).

Om heel eerlijk te zijn, heb ik persoonlijk de afgelopen 30 jaar met het oplossen van deze problemen geworsteld. Ik durf zelfs te stellen dat het vinden van de sleutel tot het snel oplossen van vermoeidheid, energieproblemen, overgevoeligheid voor licht en/of geluid en hoofdpijn vergelijkbaar is met het vinden van de heilige graal voor het oplossen van problemen na een hersenschudding. Het enige dat ik in de loop der jaren heb geleerd, is dat er niet zoiets bestaat als één remedie voor iedereen als het gaat om deze problemen. Als iemand ooit beweert dat ze je kunnen helpen om ervan af te komen omdat ze er al zoveel hebben geholpen, wees je er dan van bewust dat je misschien een gezonde hoeveelheid scepsis moet behouden over de uitkomst. Om je de complexiteit van onderliggende factoren uit te leggen en je bewust te maken van de complexiteit van onderliggende factoren, heb ik de taak op me genomen om in een reeks blogs en video's uit te leggen waarom vermoeidheid, overgevoeligheid voor zintuiglijke input en hoofdpijn in veel gevallen zo moeilijk op te lossen zijn bij blijvende problemen na een traumatische ervaring of hoofd wond. Door u alle betrokken factoren te laten zien, wordt het voor u gemakkelijker om niet alleen te begrijpen wat er aan de hand is, maar het zal u ook helpen betere oplossingen te vinden voor de aanhoudende problemen die u ondervindt.

Baanbrekende wetenschap

Baanbrekende wetenschap geeft veel aanwijzingen over wat je moet doen en ik ga dit met je delen in deze blogserie. Alleen al het feit dat nog niemand met een simpele oplossing is gekomen, zegt genoeg. In de eerste video en blog zal ik, zoals de titel suggereert, ingaan op de waarschijnlijke oorzaken van vermoeidheid na TBI, ik zal de betrokken factoren en mechanismen beschrijven (niet te veel in detail), zodat je een overzicht krijgt van wat er gaande zou kunnen zijn, en zodat je de complexiteit van het oplossen van vermoeidheid begint te begrijpen. In volgende blogs en video's ga ik dieper in op de verschillende factoren zoals neurovasculaire ontkoppeling (wat betekent dat de circulatie behoefte van een bepaald hersengebied niet wordt opgevangen met verhoogde activiteit) hersenontsteking (waarbij het immuunsysteem in de hersenen trucjes uithalen die leiden tot hersenmist, onvermogen om dingen te doen, overgevoeligheid). Latere series blogs en video's zullen ingaan op de problemen van hoofdpijn, overgevoeligheid, duizeligheid, cognitieve problemen en hun onderliggende mechanismen.

Het belangrijkste voor u is misschien dat de blogs die betrekking hebben op de afzonderlijke oorzakelijke factoren inderdaad oplossingen zullen bevatten die u in staat zullen stellen om ze in de goede richting op te lossen. Voordat we ingaan op de jungle van problemen die vermoeidheid na TBI veroorzaken of ertoe bijdragen, wil ik een woord van waarschuwing belichten. Zoals u inmiddels waarschijnlijk begrijpt (waarschijnlijk uw persoonlijke ervaring), is er vaak geen gemakkelijke oplossing voor vermoeidheid na TBI. Wat nu zal volgen, is een cumulatie van de nieuwste inzichten door wetenschappelijk onderzoek, persoonlijke klinische ervaring en observaties, evenals persoonlijke meningen van de afgelopen 30 jaar.

Bij het nemen van een vogelperspectief blijken de volgende spelers een belangrijke rol te spelen bij het ontstaan van vermoeidheid:

1. Lokale en wereldwijde circulatieproblemen

2. Hersenontsteking

3. Energiecrisis op cellulair niveau

4. De (limbische) overlevingsmodus van de hersenen is overactief

5. Slaap

6. Bloedsuikerproblemen

7. Interactie tussen darmen en hersenen

8. Bloedhersenbarrière

9. Hormonale uitputting

10.Brain network ongelijkheid

11.Het samenspel tussen hoofd-, nek- en oogfunctie

12.Nek (cervicale disfunctie)

13.Centrale vestibulaire problemen

14.Aanwezige schade in de witte stofkanalen

15.Een (al) bestaande pro-inflammatoire toestand

16.Psychologische factoren

17.Genetica (ja, zelfs genen kunnen meespelen)

 

Zoals je kunt zien zijn er veel mogelijke oorzaken, en in werkelijkheid zijn er bij het omgaan met aanhoudende vermoeidheid verschillende van deze factoren die ten grondslag liggen aan de aanhoudende problemen. Mitochondriale problemen Dus van welke weten we dat ze de meeste impact hebben?

Mitochondriale disfunctie

Als het alleen om de wetenschappelijke literatuur gaat, zijn mitochondriale disfunctie (energiecrisis op cellulair niveau), lokale problemen met de bloedsomloop (neurovasculaire ontkoppeling) en aanhoudende neuro(hersen)-ontsteking bovenaan de hitlijsten. De anderen kunnen echter in individuele gevallen een even belangrijke rol spelen (dus als we vermoeidheid na TBI proberen op te lossen, mogen we dit nooit uit de vergelijking halen). Minstens even belangrijk naar mijn mening is dat we niet mogen vergeten dat zaken als disfunctie van het evenwicht, sensorische systemen (zoals tinnitus), oogfunctionaliteit, cervicale disfunctie en mismatch in het samenspel tussen het vestibulaire systeem, nek invoer en stuurmechanismen van de ogen om er maar een paar te noemen, kunnen ook leiden tot uitputting van energieniveaus, hoewel waarschijnlijk in mindere mate. Van al deze factoren zijn de mitochondriale problemen, of beter gezegd, de ontregeling van de energiefabrieken in de cellen van je hersenen, degene waarmee je het meest vertrouwd zou moeten raken. Waarom? Want als we de onderzoekers geloven, ligt dat aan de basis van de meeste andere problemen. Als de energieproductie op cellulair niveau stagneert, komt alles stil te liggen, wat logisch is. Hersenontsteking, neurovasculaire ontkoppeling en energiecrisis Om de zaken niet te ingewikkeld te maken, kunnen we gerust aannemen dat de grootste drie factoren bij vermoeidheid na TBI de volgende zijn:

hersenontsteking, neurovasculaire ontkoppeling en energiecrisis, in willekeurige volgorde. Verder veronderstel ik dat deze waarschijnlijk op de voet worden gevolgd door: - Limbic overdrive (lees: het vluchtsysteem - sympathisch zenuwstelsel - is overactief) - Hersennetwerk Disfunctie - Systeem Disregulatie (zijnde darm-hersenen, centrale vestibulaire hoogstwaarschijnlijk), en andere fysieke disfuncties . Wees er nogmaals van bewust dat ik uit gemak de bovenstaande factoren in een rangorde heb geplaatst. De wetenschap kan bewijzen dat deze specifieke volgorde niet helemaal correct is (momenteel zijn er geen studies die dit belang beoordelen). Omdat dit artikel bedoeld is om u een overzicht te geven van de factoren en mechanismen die een rol spelen bij het ontstaan van vermoeidheid, zal ik kort de mogelijke rol (voor zover bekend uit onderzoek en klinische observaties) van alle bovengenoemde factoren beschrijven. Om te beginnen zal ik wat meer uitweiden over de belangrijkste factoren en mechanismen. Wat kunnen we doen om deze invloeden te verbeteren?

Vervolgens zal ik dieper ingaan op de rol van elk van de factoren en meer in detail treden over de onderliggende mogelijkheden die u kunt hanteren om het de vermoeidheid verbeteren. Introductie tot de belangrijkste factoren:

● Hersenontsteking: wanneer er een hersentrauma is, stormt het immuunsysteem van de hersenen naar binnen om de situatie te consolideren, te redden wat kan worden gered, het getroffen gebied af te schermen en puin op te ruimen. Er is één groot probleem met het immuunsysteem van de hersenen (het microgliale systeem). Het is namelijk niet zo geavanceerd als het immuunsysteem van de rest van het lichaam. Eenmaal aangezet is het heel moeilijk om uit te schakelen. Velen die aanhoudende problemen ervaren, zoals hersenmist, mentale vermoeidheid na hersenletsel, hebben te maken met een overactief immuunsysteem in de hersenen dat een aanhoudende laaggradige immuunrespons in de hersenen veroorzaakt (onthoud dat het gelukkig, onder de juiste omstandigheden -- waar we in andere publicaties nader op in zullen gaan -- deze reactie weer kan stoppen) Hersenontsteking veroorzaakt vermoeidheid en kan zelfs de activiteit in de rest van het lichaam belemmeren.

● Neurovasculaire ontkoppeling: dit is een woordgroep om simpelweg te zeggen dat de bloedstroom naar gebieden die je in je hersenen wilt activeren op de een of andere manier niet meer efficiënt plaatsvindt. Het gevolg is dat het deelnemen aan bijvoorbeeld cognitieve activiteiten belemmerd wordt doordat er niet genoeg zuurstof en voeding naar de te activeren zone(s) wordt gestuurd. Dit verklaart ook veel van de cognitieve gebreken die we zien na hersenletsel).

● Energiecrisis op cellulair niveau. Één van de belangrijkste waarschuwingssystemen van uw lichaam is het mitochondriale systeem. Mitochondriën zijn kleine cel insluitsels die energie produceren wanneer dat nodig is. Zonder mitochondriën kun je gewoon niet bestaan. Dus wat is hier de aan de hand? Mitochondriën produceren ofwel energie, ofwel bevinden ze zich in de cel verdedigingsmodus. In het licht van hersentrauma gaan mitochondriën, net als wanneer er ergens anders in het lichaam een ontsteking is (of zuurstofgebrek, toxiciteit, enz.) in verdedigingsmodus: bescherming, reparatie en basisoverleving is alles waar ze dan mee bezig zijn. Het resultaat is geen energieproductie. Nu hebben onderzoekers aangetoond, net als in het geval van neuro-inflammatie, dat dit een aanhoudende toestand kan zijn. Er is dus sprake van een ernstige energiecrisis, die verder wordt bemoeilijkt door ineffectieve manieren om energie te produceren die zullen leiden tot een opeenhoping van afvalproducten en de energieproductie verder in gevaar brengen. Dit zal, zoals u begrijpt, enige mate (als niet de meeste) vermoeidheid veroorzaken. In de blog en video over deze energiecrisis gaan we dieper in op dit fenomeen en de vele dingen die je kunt doen om mitochondriale shutdown te verhelpen (zie ook de energie masterclass).

● Sympathische (limbische) overactivatie: je hersenen gaan in overlevingsmodus na hoofdletsel. Het wil namelijk overleven, en in veel gevallen zijn deze reacties sterk (en waarschijnlijk ook gebaseerd op eerdere ervaringen: het niveau van stress, fysieke, mentale en chemische vermoeidheid die al aanwezig was op het moment van de impact). Circulatie en activiteit wordt omgeleid naar de meer primitieve delen van de hersenen, de diepere limbische (emotionele) systemen en de achterhersenen. De delen aan de buitenkant van de cortex waar hogere hersenfuncties plaatsvinden, zoals actief denken, sprekende fijne motorische controle, komen in het gedrang en reeds aanwezige neurovasculaire ontkoppeling wordt verder versterkt. Het resultaat, een verdere versterking van de algemene vermoeidheid.

● De netwerken worden disfunctioneel. Het laatste punt dat ik in deze sectie wil bespreken en benadrukken, is ook van groot belang. De verschillende grote netwerken van de hersenen lijken disfunctioneel en inefficiënter te worden. Dit betekent dat een taak veel meer moeite kost dan voorheen. In plaats van dat één netwerk actiever is, zien we dat inefficiënte activering van meerdere netwerken tegelijkertijd plaatsvindt wanneer hogere corticale taken zoals spreken worden uitgevoerd. Standaardnetwerken die op de achtergrond actief zijn, lichten plotseling op wanneer aandachtsnetwerken zich op een specifieke taak concentreren. Normaal gesproken worden zogenaamde standaardnetwerken nauwelijks geactiveerd wanneer specifieke taken moeten worden uitgevoerd. Dit is een teken van efficiëntie in de hersenen die ontregeld kan raken door een hersenletsel. Hoewel de bovenstaande items het meest lijken bij te dragen aan de vermoeidheid die wordt ervaren na TBI, zoals eerder vermeld, kunnen andere zaken een even belangrijke rol spelen aan de zijlijn. In de volgende sectie zal ik enkele van de andere factoren beschrijven die een grote invloed kunnen hebben op het energieniveau en de ervaring van vermoeidheid na TBI.

● Problemen met de hersen-darm-as: hoewel op het eerste gezicht misschien ver gezocht, kan voor sommigen een verstoorde relatie tussen de darm-hersen-as een van de belangrijkste factoren in het vermoeidheids-verhaal zijn. Ik zal het uitleggen. Onderzoekers hebben aangetoond dat hersenletsel, als het ernstig genoeg is om een hersenschudding te veroorzaken, in de meeste gevallen een bijna direct effect op de darm kan hebben. De hersen-darm-as door de nervus vagus wordt negatief beïnvloed en de regulerende rol van de hersenen op de darm wordt aangetast. Minder secreties, motiliteit matiging van het immuunsysteem en het vecht-vluchtsysteem kunnen het gevolg zijn. Boodschappers en berichten van de hersenen naar de darmen zorgen ervoor dat de darmwand lekt, wat een enorme impact heeft op het immuunsysteem van het lichaam. Het wordt overactief, ook tegen voedseldeeltjes die je vroeger bijvoorbeeld wel kon verteren. De verstoorde interactie van de hersenen met de darm leidt op zijn beurt tot een meer pro-inflammatoire toestand van het lichaam die zich uiteindelijk verspreidt naar de bloed-hersenbarrière en de neuro-inflammatie en de vecht-vluchttoestand waarin de hersenen zich bevinden verder versterkt. schijnbaar eeuwigdurende ontregelde staat. Een ontregeld gastro-intestinaal systeem zal goede versus slechte darmbacteriën uit balans brengen, wat een negatieve invloed zal hebben op de hersenen, aangezien de eindproducten van goede darmbacteriën een zeer belangrijke stabiliserende rol op de hersenen hebben en vice versa. Wanneer het darmmicrobioom (het bos in je darm) verstoord raakt, worden je hersenen dat ook. Met andere woorden, dit wordt voor sommigen een zeer belangrijke kwestie in de zoektocht naar antwoorden wanneer vermoeidheid in het spel is. Het energieniveau in je hersenen en lichaam wordt immers voor een groot deel bepaald door wat er in de darmen doorgaat en gebeurt.

● Hormoonspiegels kunnen evengoed ontregeld raken door anatomische verstoring van de hypofyse of de hormoonas (hypothalamus die zich net boven de hersenstam en onder de diepe hersenkernen bevindt). De hersenen zijn de belangrijkste aanjager van deze as. Hormonen spelen een zeer belangrijke rol in het energieniveau van uw lichaam en hersenen. Schildklier-, oestrogeen- en testosteron niveaus spelen allemaal een cruciale rol en kunnen in gevaar komen.

● Bloedsuikerspiegels zijn een andere belangrijke factor om naar te kijken. Wat de hersenen aandrijft, is zuurstof, brandstof in de vorm van glucose (bij voorkeur langzaam afgegeven) en activering. We weten uit onderzoek dat de glucosespiegels na een hoofdletsel aanvankelijk flink omhoog gaan (waarschijnlijk voor het herstel en de bescherming van de getroffen gebieden) en dat na die crash het glucosemetabolisme in energie scheef wordt met als resultaat veel ongewenste bijproducten in de energieproductie die de pro-inflammatoire toestand versterken. Deze toestand kan ook langer duren dan de eerste week van de gebeurtenis en kan bijdragen aan de vermoeidheid die wordt ervaren. In ieder geval kunnen reeds bestaande of latere problemen met de bloedsuikerspiegel (vanwege de verminderde regulatie van de hersenorganen, immuunproblemen, ontregelend pancreasweefsel) een enorme impact hebben op de hersenfunctie en daardoor een bepalende factor zijn bij het ontstaan van vermoeidheid.

● Slaapproblemen spelen ook een grote rol. De kwaliteit van de slaap (onder andere vanwege alle andere processen die eerder zijn genoemd) is verminderd bij een aanzienlijk deel van de mensen die te maken hebben met een traumatisch hoofdletsel. Als je bedenkt dat slaap waarschijnlijk de belangrijkste factor is voor herstel na hersenletsel, dan is het gemakkelijk te zien hoe dit de hersenfunctie beïnvloedt en de vermoeidheidscyclus verder verdiept (hoewel ik niet veel uitleg geef over slaapproblemen, over de impact ervan en wat je ermee kan doen, zal ik dit verder toelichten in een artikel dat volledig is gewijd aan de impact van slaap en hoe men dit kan gebruiken om het vermoeidheidsprobleem in de goede richting te sturen).

Locomotorisch en vestibulair systeem en de hersenen De laatste factor waarop ik wil wijzen, en die ook in toekomstige blogs en video's uitgebreid zal worden besproken, is hetgene waarbij de interactie tussen het bewegingsapparaat en het vestibulaire systeem en de hersenen betrokken is. Wat velen zich niet realiseren is dat, om de hersenen optimaal te ontwikkelen en te laten functioneren, er een constante input van het lichaam naar de hersenen nodig is. De ene is van de interne organen (zoals besproken in eerdere punten -bijvoorbeeld de invloed van het darmmicrobioom op de hersenen-), en als tweede is het houdingssysteem can groot belang. Of, specifieker: de diepe rugspieren. Ze voorzien de hersenen namelijk, onder invloed van de zwaartekracht, van een constante bron van input. Pas bij het liggen zakt deze input naar een niveau waarop de hersenen minder geactiveerd worden. Onderzoekers hebben aangetoond dat deze input voor een groot deel verantwoordelijk is voor de binding van lichaamsbeweging en hersenbeweging (lees: cognitie). Informatie van je diepe houdingsspieren maakt het mogelijk om verschillende hersendelen tegelijkertijd te activeren en zorgt voor een basisniveau van opwinding dat nodig is om je hersenen efficiënt te betrekken bij taken die je wilt dat ze uitvoeren.

Waarom is dit zo belangrijk in deze introductie over vermoeidheid? Om één grote reden: de nek, waar ongeveer 90 procent van alle bewegingsinformatie vandaan komt, wordt vaak aangetast door hersentrauma (denk aan een impact op het hoofd), waardoor de efficiëntie en feedback naar de hersenen wordt aangetast. Deze factor wordt vaak over het hoofd gezien en kan evenveel gevolgen hebben als een lichte tot matige hersenschudding.

Een allerlaatste ding dat ik zal toelichten over de factoren en mechanismen die in mijn volgende geschriften zullen worden behandeld, is de impact van het samenspel van het vestibulaire systeem, de nekinformatie en oogfunctionaliteit, en de hersenen. Deze zijn allemaal belangrijk voor ruimtelijk inzicht, lichaamsoriëntatie naar anderen en zichzelf, en hoe informatie wordt verwerkt en opgeslagen. Als je bedenkt dat dit een van de meest kwetsbare systemen is wanneer hoofdletsel optreedt, is het gemakkelijk in te zien dat dit voor sommigen een belangrijke factor kan worden bij het veroorzaken van vermoeidheid.

Ik weet dat dit misschien veel is om in 1 keer te verwerken, maar in ieder geval is het niet mijn bedoeling om je stress te geven. Wat ik heb geprobeerd te doen, is wijzen op de complexiteit en op enkele van de belangrijkste spelers in vermoeidheid na TBI. Nog niet volledig, maar de belangrijkste factoren en mechanismen zijn in ieder geval wel enigszins beschreven. In de volgende blogs en video's ga ik dieper in op hoe al deze factoren een rol spelen en laat ik zien wat er gedaan kan worden om de invloed van al deze factoren op vermoeidheid na hersenletsel te verminderen. Bij het omgaan met vermoeidheid na traumatisch hersenletsel zijn er veel factoren waarmee rekening moet worden gehouden. Ik hoop u er op attent te hebben gemaakt dat u door sommige zaken, zoals werken, praten, slapen, denken en hoofdpijn ervoor zorgen dat u (bijvoorbeeld omdat u voortdurend het verlies aan efficiëntie moet compenseren) meer energie kosten dan voorheen -- dit is slechts een deel van de vermoeidheidsvergelijking. Andere factoren, zoals je hebt gelezen, zijn vaak nog belangrijker. Dit maakt het waarschijnlijk ook duidelijker waarom je misschien nog niet alle antwoorden hebt gevonden.

Het goede nieuws is dat je, nu je je meer bewust bent van de onderliggende problemen, actie kunt ondernemen om betere oplossingen te vinden om je vermoeidheid te verminderen, zoals je zult leren en zien in volgende blogs.

 

Arjan Kuipers

Diplomatieke status bij de American Chiropractic Neurology Board (ACNB) sinds 1997 Officieel lid van de International Association for Functional Neurology

(IAFNR) DC, BSc, DACNB, FACFN, spFEAC, CPN, CPE Gespecialiseerde chiropractor Adviseur Toegepaste Klinische Neurowetenschappen

 

Bekijk hier de wetenschappelijke referenties betreft dit onderwerp. 

Wetenschappelijke referenties

Stay connected with news and updates!

Join our mailing list to receive the latest news and updates from our team.
Don't worry, your information will not be shared.

We hate SPAM. We will never sell your information, for any reason.